Eugine De Lacroix
Ο Ευγένιος Ντρελακρουά ήταν Γάλλος ρομαντικός ζωγράφος του 19ου αιώνα, ο οποίος επηρέασε τη ζωγραφική και συνέβαλε στην ανάπτυξη του ιμπρεσιονισμού. Γεννήθηκε στο Σαρεντόν-Σαιντ-Μορίς στις 26 Απριλίου του 1798 και πέθανε στις 13 Αυγούστου του 1863. Οι πίνακες του είναι εμπνευσμένοι από ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής και της Γαλλικής Επανάστασης. Ένας από αυτούς είναι «Η Σφαγή της Χίου». Ο πίνακας αυτός το 1824 πήρε το Χρυσό Μετάλλιο Δευτέρας Τάξεως και σήμερα κοσμεί το μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Η ζωγραφική του Ρομαντισμού στηρίζεται στην εκφραστική ελευθερία. Σκοπός των ρομαντικών ζωγράφων είναι η απόδοση της έκφρασης των ψυχικών καταστάσεων και η έξαρση των συναισθημάτων του θεατή. Τα θέματά τους βασίζονται, κυρίως, σε ιστορικά γεγονότα και σε μύθους.
«Η Σφαγή της Χίου»
Οι πίνακες του Ευγένιου Ντελακρουά παρουσιάζουν σκηνές γεγονότων από την Ελληνική και τη Γαλλική Επανάσταση.
Στον πίνακά του «Η Σφαγή της Χίου» απεικονίζεται, η τουρκική λαίλαπα στο πολιορκημένο νησί της Χίου. Στο μπροστινό μέρος του πίνακα παρατηρείται ιδιαίτερα έντονη η αγωνία και η απελπισία στα πρόσωπα των ανθρώπων, με τη μάνα που είναι ξαπλωμένη με το μωρό της στην αγκαλιά στο δεξί άκρο του πίνακα, τα δύο αγκαλιασμένα παιδιά στο αριστερό άκρο που περιμένουν το θάνατο, το ταλαιπωρημένο αντρόγυνο στο κέντρο του πίνακα μαζί με την ηλικιωμένη γυναίκα που κοιτάζει προς τον ουρανό μ’ ένα βλέμμα απελπισίας στα μάτια της και, τέλος, τον Τούρκο καβαλάρη στα δεξιά που αρπάζει μια Ελληνοπούλα και τη δένει στο άλογό του, έτοιμος να τραβήξει το σπαθί του. Στο βάθος του πίνακα ο σκεπασμένος με καπνό ουρανός και το καμένα σπίτια ολοκληρώνουν την εικόνα της καταστροφής.
Στο έργο αυτό προβάλλεται έντονη η συγκίνηση που θέλει να μεταφέρει ο καλλιτέχνης εμπνεόμενος από τον φιλελληνισμό και την Ελληνική Επανάσταση. Η συναισθηματική φόρτιση που εκπέμπει το πρόσωπο της ηλικιωμένης γυναίκας στο κέντρο του πίνακα έρχεται σε αντίθεση με το σκληρό πρόσωπο του Τούρκου καβαλάρη, ενώ η έλλειψη της συμμετρίας, τα λαμπερά χρώματα και τα πυρπολημένα χωριά στο βάθος του πίνακα συγκλονίζουν το θεατή. Εν ολίγοις, «Η Σφαγή της Χίου» του Ευγένιου Ντελακρουά συγκλόνισε, και συνεχίζει ακόμη και σήμερα να συγκλονίζει, όλη
την ανθρωπότητα.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Σ’ αυτόν τον πίνακα απεικονίζεται η τουρκική θηριωδία στο νησί της Χίου, όπου 20.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν, η πόλη και τα χωριά καταστράφηκαν και αφανίστηκε σχεδόν όλος ο πληθυσμός του νησιού. Αυτός ο πίνακας αποτέλεσε την αιτία για την ανατροπή της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης προς την αξία του αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Ο Ντελακρουά, έχοντας επηρεαστεί από τη βάρβαρη σφαγή και την ανείπωτη ανθρώπινη τραγωδία αυτού του ιστορικού γεγονότος, ζωγραφίζει αυτόν τον συγκλονιστικό πίνακα, καταφέρνοντας να αποδώσει τίτλο τιμής στην Ελληνική Επανάσταση, στην οποία συμμετείχε πνευματικά και ιδεολογικά μέσα από τον θαυμασμό του για τον λόρδο Μπάιρον που πέθανε το 1824 στο πολιορκημένο Μεσολόγγι. Με λίγα λόγια, τα κίνητρά του δεν έχουν σχέση μόνο με αυτό το φριχτό γεγονός, αλλά παραμένουν οικουμενικά και διαχρονικά.
Οι πίνακες του Ευγένιου Ντελακρουά παρουσιάζουν σκηνές γεγονότων από την Ελληνική και τη Γαλλική Επανάσταση.
Στον πίνακά του «Η Σφαγή της Χίου» απεικονίζεται, η τουρκική λαίλαπα στο πολιορκημένο νησί της Χίου. Στο μπροστινό μέρος του πίνακα παρατηρείται ιδιαίτερα έντονη η αγωνία και η απελπισία στα πρόσωπα των ανθρώπων, με τη μάνα που είναι ξαπλωμένη με το μωρό της στην αγκαλιά στο δεξί άκρο του πίνακα, τα δύο αγκαλιασμένα παιδιά στο αριστερό άκρο που περιμένουν το θάνατο, το ταλαιπωρημένο αντρόγυνο στο κέντρο του πίνακα μαζί με την ηλικιωμένη γυναίκα που κοιτάζει προς τον ουρανό μ’ ένα βλέμμα απελπισίας στα μάτια της και, τέλος, τον Τούρκο καβαλάρη στα δεξιά που αρπάζει μια Ελληνοπούλα και τη δένει στο άλογό του, έτοιμος να τραβήξει το σπαθί του. Στο βάθος του πίνακα ο σκεπασμένος με καπνό ουρανός και το καμένα σπίτια ολοκληρώνουν την εικόνα της καταστροφής.
Στο έργο αυτό προβάλλεται έντονη η συγκίνηση που θέλει να μεταφέρει ο καλλιτέχνης εμπνεόμενος από τον φιλελληνισμό και την Ελληνική Επανάσταση. Η συναισθηματική φόρτιση που εκπέμπει το πρόσωπο της ηλικιωμένης γυναίκας στο κέντρο του πίνακα έρχεται σε αντίθεση με το σκληρό πρόσωπο του Τούρκου καβαλάρη, ενώ η έλλειψη της συμμετρίας, τα λαμπερά χρώματα και τα πυρπολημένα χωριά στο βάθος του πίνακα συγκλονίζουν το θεατή. Εν ολίγοις, «Η Σφαγή της Χίου» του Ευγένιου Ντελακρουά συγκλόνισε, και συνεχίζει ακόμη και σήμερα να συγκλονίζει, όλη
την ανθρωπότητα.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Σ’ αυτόν τον πίνακα απεικονίζεται η τουρκική θηριωδία στο νησί της Χίου, όπου 20.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν, η πόλη και τα χωριά καταστράφηκαν και αφανίστηκε σχεδόν όλος ο πληθυσμός του νησιού. Αυτός ο πίνακας αποτέλεσε την αιτία για την ανατροπή της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης προς την αξία του αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Ο Ντελακρουά, έχοντας επηρεαστεί από τη βάρβαρη σφαγή και την ανείπωτη ανθρώπινη τραγωδία αυτού του ιστορικού γεγονότος, ζωγραφίζει αυτόν τον συγκλονιστικό πίνακα, καταφέρνοντας να αποδώσει τίτλο τιμής στην Ελληνική Επανάσταση, στην οποία συμμετείχε πνευματικά και ιδεολογικά μέσα από τον θαυμασμό του για τον λόρδο Μπάιρον που πέθανε το 1824 στο πολιορκημένο Μεσολόγγι. Με λίγα λόγια, τα κίνητρά του δεν έχουν σχέση μόνο με αυτό το φριχτό γεγονός, αλλά παραμένουν οικουμενικά και διαχρονικά.
Η «Ελλάδα πάνω από τα ερείπια του Μεσολογγίου»
Στο έργο απεικονίζεται μία γυναίκα, η οποία συμβολίζει την Ελλάδα ντυμένη με παραδοσιακή φορεσιά και ξεκούμπωτη στο στήθος.
Ένα έργο εμπνευσμένο από την μάχη των Ελλήνων στην τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου, που απεικονίζει την προσωποποίηση της ηρωικής Ελλάδας. Η γυναικεία μορφή, στέκει όρθια επάνω στα ερείπια καταπλακώσει έναν αγωνιστή και είναι στραμμένα προς τα έξω σε στάση απόγνωσης. Το στήθος είναι μισοκαλυμμένο και όχι εντελώς ακάλυπτο.
Η «Ελλάδα» του Delacroix έχει το μέγεθος μίας «Νίκης» και τη μεγαλειώδη στάση της. Έτσι συνδέεται με το κλασικό της παρελθόν. Τα ρούχα της, όμως, που μαρτυρούν μία ανατολίτικη επιρροή, την τοποθετούν στην εποχή της. Είναι μία Ελληνίδα του καιρού της, αλλά και μία γυναίκα που έχει ζήσει κάτω από τον οθωμανικό ζυγό για τέσσερις αιώνες. Μας θυμίζει το σύμβολο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το λευκό ρούχο, το ρόδινο σώμα και το κεφαλομάντηλο σχηματίζουν μια φωτεινή τριγωνική φόρμα, πλατιά κάτω και στενή πάνω σαν τη φλόγα κεριού. Το Μεσολόγγι γύρω της είναι καμένο, σωριασμένο σε ερείπια. Μας φέρνει στο νου το επίγραμμα "Στον Ψαρών την ολόμαυρη ράχη..."
Ένα έργο εμπνευσμένο από την μάχη των Ελλήνων στην τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου, που απεικονίζει την προσωποποίηση της ηρωικής Ελλάδας. Η γυναικεία μορφή, στέκει όρθια επάνω στα ερείπια καταπλακώσει έναν αγωνιστή και είναι στραμμένα προς τα έξω σε στάση απόγνωσης. Το στήθος είναι μισοκαλυμμένο και όχι εντελώς ακάλυπτο.
Η «Ελλάδα» του Delacroix έχει το μέγεθος μίας «Νίκης» και τη μεγαλειώδη στάση της. Έτσι συνδέεται με το κλασικό της παρελθόν. Τα ρούχα της, όμως, που μαρτυρούν μία ανατολίτικη επιρροή, την τοποθετούν στην εποχή της. Είναι μία Ελληνίδα του καιρού της, αλλά και μία γυναίκα που έχει ζήσει κάτω από τον οθωμανικό ζυγό για τέσσερις αιώνες. Μας θυμίζει το σύμβολο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το λευκό ρούχο, το ρόδινο σώμα και το κεφαλομάντηλο σχηματίζουν μια φωτεινή τριγωνική φόρμα, πλατιά κάτω και στενή πάνω σαν τη φλόγα κεριού. Το Μεσολόγγι γύρω της είναι καμένο, σωριασμένο σε ερείπια. Μας φέρνει στο νου το επίγραμμα "Στον Ψαρών την ολόμαυρη ράχη..."
Φρανσουά Εμίλ ντε Λανσάκ
Ο Εμίλ ντε Λανσάκ (1803-1890) (γαλ. Emile de Lansac) ήταν Γάλλος ζωγράφος ο οποίος καταγόταν από το Béarn και ήταν γιος του Arnaud de Lansac και της Charlotte Ι milie Coutures. Γεννήθηκε στην Tulle (Corrèze ), όπου ο πατέρας του, ο Γενικός Επιθεωρητής του Υπουργείου Οικονομικών, περνούσε με τη σύζυγό του σε μια επιθεώρηση. Ένας μαθητής του Jean-Charles Langlois, μεγάλος θαυμαστής του Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ , ο Lansac πέρασε αρκετά χρόνια στο ιπποφορβείο στο Tarbes , μελετώντας τα άλογα. Επέστρεψε στο Παρίσι, συνεργάστηκε με τον Ary Scheffer, έγινε μαθητής του και συνέβαλε με το ταλέντο του σε πολλά από τα έργα του Σέφερ. Φεύγοντας από το εργαστήριο του Σέφερ, ο Lansac ειδικεύεται στα πορτρέτα, στρατιωτικές σκηνές και τα ιστορικά θέματα. Συμμετείχε τακτικά σε καλλιτέχνιδες Salon des français από το 1827 μέχρι το 1878, του απονεμήθηκε ένα μετάλλιο τρίτης τάξης το 1836 και ένα δεύτερο μετάλλιο τάξης το 1838.
Ο Εμίλ ντε Λανσάκ (1803-1890) (γαλ. Emile de Lansac) ήταν Γάλλος ζωγράφος ο οποίος καταγόταν από το Béarn και ήταν γιος του Arnaud de Lansac και της Charlotte Ι milie Coutures. Γεννήθηκε στην Tulle (Corrèze ), όπου ο πατέρας του, ο Γενικός Επιθεωρητής του Υπουργείου Οικονομικών, περνούσε με τη σύζυγό του σε μια επιθεώρηση. Ένας μαθητής του Jean-Charles Langlois, μεγάλος θαυμαστής του Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ , ο Lansac πέρασε αρκετά χρόνια στο ιπποφορβείο στο Tarbes , μελετώντας τα άλογα. Επέστρεψε στο Παρίσι, συνεργάστηκε με τον Ary Scheffer, έγινε μαθητής του και συνέβαλε με το ταλέντο του σε πολλά από τα έργα του Σέφερ. Φεύγοντας από το εργαστήριο του Σέφερ, ο Lansac ειδικεύεται στα πορτρέτα, στρατιωτικές σκηνές και τα ιστορικά θέματα. Συμμετείχε τακτικά σε καλλιτέχνιδες Salon des français από το 1827 μέχρι το 1878, του απονεμήθηκε ένα μετάλλιο τρίτης τάξης το 1836 και ένα δεύτερο μετάλλιο τάξης το 1838.
Η αυτοθυσία
H σκηνή που απεικονίζει στο έργο του ο Λανσάκ, μέσα από την απεικόνιση των νεκρών αλλά και το κόκκινο χρώμα που νοερά συνδέει τα μέλη της οικογένειας, δημιουργεί έντονα συναισθήματα. Πέρα από τον ηρωισμό της αυτοθυσίας της γυναίκας, η σκηνή δείχνει την απελπισία της μπροστά στο θάνατο. Μια Μεσολογγίτισσα κρατά το άψυχο κορμάκι του παιδιού της στην αγκαλιά της και τέλος ετοιμάζεται να σκοτωθεί και η ίδια. Πόση, άραγε, δύναμη χρειάζεται για να οπλιστεί το χέρι μιας μάνας και να καταλήξει με ορμή στο σώμα της! Πόση απελπισία και πόσος πόνος να πλημμύρισαν την ψυχή της, αλλά και πόση γενναιότητα απαιτείται για να αφαιρέσει την ζωή της που τώρα όμως δεν έχει κανένα νόημα. Αυτή η γυναίκα με την πράξη της ξεπερνά τα ανθρώπινα όρια και μπροστά στην αξία της Ελευθερίας προτιμά τον θάνατο!
Ιστορικό πλαίσιο
Οι τελευταίες στιγμές του Μεσολογγίου” αποτυπώνονται τραγικά και εξαιρετικά στον πίνακα του Φρανσουά Εμίλ ντε Λανσάκ (François-Émile de Lansac, 1803-1890) ο οποίος εκτίθεται στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης του Μεσολογγίου. Η αυτοθυσία της μάνας λίγο πριν το τραγικό τέλος. Οι Μεσολογγίτες είχαν πάρει απόφαση να σκοτώσουν όλες τις γυναίκες και τα παιδιά για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων, απόφαση που ανακλήθηκε την τελευταία στιγμή με καθοριστική παρέμβαση του Μητροπολίτη Ιωσήφ. Λίγο πριν (1824), ο θάνατος του Λόρδου Βύρωνα παίρνει διαστάσεις στην Ευρώπη. Το Μεσολόγγι γίνεται σύμβολο. Και λίγους μήνες μετά, αυτό το σύμβολο θα υψωθεί τόσο ψηλά όσο δε θα φανταζόταν κανείς
Ιστορικό πλαίσιο
Οι τελευταίες στιγμές του Μεσολογγίου” αποτυπώνονται τραγικά και εξαιρετικά στον πίνακα του Φρανσουά Εμίλ ντε Λανσάκ (François-Émile de Lansac, 1803-1890) ο οποίος εκτίθεται στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης του Μεσολογγίου. Η αυτοθυσία της μάνας λίγο πριν το τραγικό τέλος. Οι Μεσολογγίτες είχαν πάρει απόφαση να σκοτώσουν όλες τις γυναίκες και τα παιδιά για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων, απόφαση που ανακλήθηκε την τελευταία στιγμή με καθοριστική παρέμβαση του Μητροπολίτη Ιωσήφ. Λίγο πριν (1824), ο θάνατος του Λόρδου Βύρωνα παίρνει διαστάσεις στην Ευρώπη. Το Μεσολόγγι γίνεται σύμβολο. Και λίγους μήνες μετά, αυτό το σύμβολο θα υψωθεί τόσο ψηλά όσο δε θα φανταζόταν κανείς
Karl Krazeisen
Karl Krazeisen (Karl Krazeisen, 1794-1878) ήταν Γερμανός αξιωματικός του στρατού, Karl Krazeisen, ήταν ένας Γερμανός αξιωματικός του στρατού, ένας φιλέλληνας και ερασιτέχνης ζωγράφος.. Πήρε μέρος σε Γερμανικές μάχες κατά του Nαπολέοντα (1813-1814) και το 1826, ακολουθώντας τον ρομαντισμό και τον φιλελληνισμό εκείνης της εποχής, ήρθε στην Eλλάδα προκειμένου να πολεμήσει υπέρ της ανεξαρτησίας των Ελλήνων. Πολέμησε ως εθελοντής στην Ελληνική Επανάσταση και φιλοτέχνησε τα πορτρέτα σπουδαίων προσωπικοτήτων του αγώνα χάρις στα οποία έγιναν γνωστά τα πρόσωπα των αγωνιστών. Πήρε μέρος σε σημαντικές μάχες όπως η πολιορκία της Αθήνας (1826)
Στις παραπάνω εικόνες απεικονίζονται οι προσωπογραφίες δύο πολύ σημαντικών πολεμιστών του 1821.
Κοιτάζοντας τους πίνακες (άποψη των μαθητών)
Tον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Ιωάννη Μακρυγιάννη. Τα σκίτσα είναι ασπρόμαυρα γιατί έχουν σχεδιαστεί με μολύβι και έτσι δημιουργείται μία αντίθεση ανάμεσα στους δύο αγωνιστές και το φόντο της εικόνας. Έχουν την ίδια ενδυμασία και οπλοφορούν. Φαίνονται ψύχραιμοι και έχουν ένα διαπεραστικό βλέμμα. Σε αυτές τις εικόνες ο Κρατσάιζεν δείχνει την περηφάνια και την γενναιότητα των Ελλήνων αγωνιστών.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Από τις επιφανέστερες και πλέον θρυλικές φυσιογνωμίες, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Το σκίτσο του ολοκληρώθηκε στη Δαμάλα (Τροιζήνα) 14 Μαΐου 1827. Είναι αναμφισβήτητα το γνωστότερο πορτρέτο του Γέρου του Μωριά. Πλήθος Ελλήνων καλλιτεχνών το χρησιμοποίησαν στη συνέχεια ως πρότυπο φιλοτεχνώντας αφίσες, αφισέτες ή εικονογραφήσεις κειμένων σχετικών με την Επανάσταση.
Κοιτάζοντας τους πίνακες (άποψη των μαθητών)
Tον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Ιωάννη Μακρυγιάννη. Τα σκίτσα είναι ασπρόμαυρα γιατί έχουν σχεδιαστεί με μολύβι και έτσι δημιουργείται μία αντίθεση ανάμεσα στους δύο αγωνιστές και το φόντο της εικόνας. Έχουν την ίδια ενδυμασία και οπλοφορούν. Φαίνονται ψύχραιμοι και έχουν ένα διαπεραστικό βλέμμα. Σε αυτές τις εικόνες ο Κρατσάιζεν δείχνει την περηφάνια και την γενναιότητα των Ελλήνων αγωνιστών.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Από τις επιφανέστερες και πλέον θρυλικές φυσιογνωμίες, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Το σκίτσο του ολοκληρώθηκε στη Δαμάλα (Τροιζήνα) 14 Μαΐου 1827. Είναι αναμφισβήτητα το γνωστότερο πορτρέτο του Γέρου του Μωριά. Πλήθος Ελλήνων καλλιτεχνών το χρησιμοποίησαν στη συνέχεια ως πρότυπο φιλοτεχνώντας αφίσες, αφισέτες ή εικονογραφήσεις κειμένων σχετικών με την Επανάσταση.
Λουδοβίκος Λιπαρίνι
Ο παραπάνω πίνακας είναι έργο του Λουδοβίκο Λιπαρίνι και απεικονίζει το Θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη.
Τα χρώματα είναι σκοτεινά και συμβολίζουν την ψυχική κατάσταση των προσώπων. Ο Μπότσαρης βρίσκεται στο έδαφος λαβωμένος από τον εχθρό και οδηγείται προς το θάνατο. Οι δύο συμπολεμιστές του προσπαθούν να τον καλύψουν και να τον προστατεύσουν και οι άλλοι δύο αγωνιούν για την κατάσταση του. Στον πίνακα υπάρχει μια δόση υπερβολής και αυτό φαίνεται από την ενδυμασία του Μπότσαρη. Η στολή του δεν έχει κανένα ίχνος αίματος το οποίο φαντάζει απίθανο σε αυτήν την περίπτωση. Ένας τόσο γενναίος πολεμιστής έπεσε στη μάχη για την ελευθερία.
Τα χρώματα είναι σκοτεινά και συμβολίζουν την ψυχική κατάσταση των προσώπων. Ο Μπότσαρης βρίσκεται στο έδαφος λαβωμένος από τον εχθρό και οδηγείται προς το θάνατο. Οι δύο συμπολεμιστές του προσπαθούν να τον καλύψουν και να τον προστατεύσουν και οι άλλοι δύο αγωνιούν για την κατάσταση του. Στον πίνακα υπάρχει μια δόση υπερβολής και αυτό φαίνεται από την ενδυμασία του Μπότσαρη. Η στολή του δεν έχει κανένα ίχνος αίματος το οποίο φαντάζει απίθανο σε αυτήν την περίπτωση. Ένας τόσο γενναίος πολεμιστής έπεσε στη μάχη για την ελευθερία.