Οδυσσέας Ελύτης
Έλληνας ποιητής και ζωγράφος, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Αποτέλεσε ένα από τα επίλεκτα μέλη της λεγόμενης ''γενιάς του τριάντα" στο χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Το πραγματικό του όνομα ήταν Οδυσσέας Αλεπουδέλης.
Κάποια από τα σπουδαιότερα έργα του είναι:
Το Άξιον Εστί (1959)
Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1962)
Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (1971)
Το Μονόγραμμα (1972)
Τα Ρω του Έρωτα (1972)
Η ποίηση του Ελύτη είναι συνεπής σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης και έχει πολλά στοιχεία υπερρεαίστικά
Έλληνας ποιητής και ζωγράφος, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Αποτέλεσε ένα από τα επίλεκτα μέλη της λεγόμενης ''γενιάς του τριάντα" στο χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Το πραγματικό του όνομα ήταν Οδυσσέας Αλεπουδέλης.
Κάποια από τα σπουδαιότερα έργα του είναι:
Το Άξιον Εστί (1959)
Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1962)
Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (1971)
Το Μονόγραμμα (1972)
Τα Ρω του Έρωτα (1972)
Η ποίηση του Ελύτη είναι συνεπής σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης και έχει πολλά στοιχεία υπερρεαίστικά
1.
Για μας το σύρσιμο στη γης
ο κρυφός όρκος μες στα σκοτεινά των ματιών
η απονιά κι η ποτέ καμιά, καμιά ποτέ Ανταπόδοση.
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, α΄
Στο απόσπασμα αυτό έχουμε: 1. Απουσία ομοιοκαταληξίας
2. Στίχος λυτός
3. Απόκρυψη του θεματικού κέντρου
Σημεία επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση έχουμε <<ο κρυφός όρκος μες τα σκοτεινά>>.
Εικόνα <<Για μας το σύρσιμο στη γης ο κρυφόςόρκος μες στα σκοτεινά>>
Σε αυτήν την εικόνα θυμόμαστε τον όρκο που έδιναν οι γενναίοι πολεμιστές του 1821 στην Ελληνική Επανάσταση.
Μεταφορά <<των ματιών η απονιά>>
Το μήνυμα του ποιήματος το εντόπισα στους στίχους <<κι η ποτέ καμία, καμία ποτέ Ανταπόδοση>> Δηλαδή θέλει να μας δώσει το μήνυμα ότι όποια πράξη και να κάνουμε δεν χρειάζεται πάντα να υπάρχει κάποια ανταπόδοση, δηλαδή δικό μας κέρδος, υπάρχουν πράγματα που κάνουμε μόνο για την πατρίδα!
.................................................................................................................................................................................................
2.
[…] τη μέρα εκείνη ορίσανε για την Έξοδο. […] εβγήκανε […]
με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβιά σαν σημαία, οι νέοι […]
Και ακολουθούσανε άντρες πολλοί, και γυναίκες, και λαβωμένοι […]
με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μία πήχη φωτιά κάτω απ’ τα σίδερα,
με τις μαύρες κάννες και τα δόντια του ήλιου. Όπου μήτε κλώνος μήτε ανθός,
δάκρυο ποτέ δεν έβγαλαν. Και χτυπούσανε όπου να’ ναι,
σφαλώντας τα βλέφαρα με απόγνωση. Και η Άνοιξη ολοένα τους κυρίευε.
Σαν να μην ήτανε άλλος δρόμος πάνω σ’ ολάκερη τη γη
για να περάσει η Άνοιξη παρά μονάχα αυτός […]
Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ * και μυρσίνη συ δοξαστική
μη παρακαλώ σας μη * λησμονάτε τη χώρα μου!
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΞΟΔΟΣ
Η Μεγάλη Έξοδος
Το ποίημα αυτό του Οδυσσέα Ελύτη αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου έργου του ποιητή, Το Άξιον Εστί. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη, την Γένεση, Τα Πάθη και το Δοξαστικόν, και το απόσπασμα αυτό με τίτλο Η Μεγάλη Έξοδος ανήκει στην δεύτερη ενότητα, Τα Πάθη.
Είναι εμπνευσμένο από ένα ιστορικό γεγονός, την εκδήλωση διαμαρτυρίας που έγινε στην Αθήνα για τον εορτασμό της 25 Μαρτίου 1942, η οποία χτυπήθηκε βίαια από τις δυνάμεις της Κατοχής. Παρ' όλα αυτά βλέπουμε βαθιές επιρροές από την Ελληνική Επανάσταση του '21,καθώς υπάρχει άμεση συσχέτιση με την ιστορική Έξοδο του Μεσολογγίου, κάτι που γίνεται αντιληπτό και από τον τίτλο του ποιήματος. Όπως θυμόμαστε η Έξοδος του Μεσολογγίου έγινε επίσης άνοιξη(Απρίλιος 1826) και συμμετείχαν άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Εκφραστικά μέσα:
Παρομοίωση-''την αφοβιά σαν σημαία''
Μεταφορά-''τα δόντια του ήλιου''
Εικόνες-''εβγήκανε οι νέοι και ακολουθούσανε άντρες πολλοί και γυναίκες και λαβωμένοι''
Στο ποίημα αυτό λοιπόν ο Ελύτης κατορθώνει να μιλήσει ταυτόχρονα για δύο ιστορικά γεγονότα που τον συγκλόνισαν και να περάσει το μήνυμα ότι ο αγώνας για την ελευθερία είναι πέρα από εποχές, πρόσωπα και καταστάσεις. Οι στίχοι όπου αυτό φαίνεται περισσότερο μέσα στο ποίημα, είναι
α. ''απλωμένη την αφοβιά σαν σημαία'' και παρακάτω
β. ''με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει, μια πήχη φωτιά κάτω απ' τα σίδερα, με τις μαύρες κάννες και τα δόντια του ήλιου''. Τονίζει με άλλα λόγια την τόλμη των ανθρώπων που συμμετείχαν στα δύο γεγονότα, που βάδιζαν με μόνο όπλο την γενναιότητα και την δίψα τους για την ελευθερία.
Ο Ελύτης ήταν ένας ποιητής που επηρεάστηκε βαθιά από τον υπερρεαλισμό, ένα κίνημα της σύγχρονης ποίησης, και αυτό διαφαίνεται σε αρκετά σημεία του ποιήματος. Πρώτον, οι στίχοι δεν έχουν ομοιοκαταληξία, ούτε μέτρο. Έπειτα το νόημα του ποιήματος δεν είναι ξεκάθαρο, οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί (μια πήχη κάτω απ' τα σίδερα) αφήνουν περιθώρια για πολλές ερμηνείες. Τέλος χρησιμοποιεί τολμηρές μεταφορές(τα δόντια του ήλιου) και η στίξη του ποιήματος δεν ακολουθεί τους γνωστούς κανόνες (πολλά αποσιωπητικά, λίγα κόμματα, τελείες και άλλα σημεία στίξης).
........................................................................................................................................................................................................
3
Πόθοι ετοιμάζουν τον κρατήρα τους
Στην παιδεμένη χώρα της καρδιάς
Κι από το μόχθο της ελπίδας νέα γη ετοιμάζεται
Για να βαδίσει εκεί με αετούς και λάβαρα
Ένα πρωί γεμάτο ιριδισμούς
Η φυλή που ζωντανεύει τα όνειρα
Η φυλή που τραγουδάει στην αγκαλιά του ήλιου.
Οδυσσέας Ελύτης, Ωδή στη Σαντορίνη
Στο ποίημα αυτό έχουμε 1. Ελευθερος στίχος
2. Απουσια στίξης
3. Απουσια ομοιοκαταληξίας
Σημεία επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση έχουμε<<Στην παιδεμένης χώρα της καρδίας>>, αλλά και ο τίτλος μας παραπέμπει στις Ωδές του Κάλβου.
Μεταφορά
<<πρωί γεμάτο ιριδισμούς>>
<<η φυλή που ζωντανεύει τα όνειρα>>
<<η φυλή που τραγουδάει στην αγκαλιά του ηλίου>>
Το μήνυμα του ποιήματος είναι ότι δεν πρέπει να τα παρατάμε ποτέ πρέπει να έχουμε ελπίδα ,υπομονή και κουράγιο να συνεχίζουμε μέχρι να καταφέρουμε αυτό που θέλουμε.
4.
Κι απ’την ίδια εκείνη * Στιγμή μέσα μου ανοίγοντας
Άγνωστη φυλακή * Φαιά κι άσπρα πουλιά
Στον αιθέρα ερίζοντας * Ανέβηκαν κι ένιωσα
Πως για σένα τα αίματα * Για σένα τα δάκρυα
Στους αιώνες το πάλεμα * Το φριχτό και το υπέροχο
Και πάνω απ’την άβυσσο * Αιωρούμενη γνώρισα
ΤΟΥ ΣΠΑΘΙΟΥ ΣΟΥ ΤΗΝ ΚΟΨΗ * ΤΗΝ ΤΡΟΜΕΡΗ!
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, α΄
Το απόσπασμα αυτό προέρχεται από το ποίημα του Ελύτη Άξιον Εστί που δημοσιεύτηκε το 1958 και ήταν χωρισμένο σε τρεις ενότητες, τη Γένεση, τα Πάθη και το Δοξαστικό.
Στους στίχους αυτούς ο ποιητής αναφέρεται στην πατρίδα του και είναι ολοκάθαρη η σύνδεση στο μυαλό του με μια άλλη περιπέτεια που βίωσε η πατρίδα μας, την Επανάσταση του '21. Εκτός του ότι αναφέρεται στους αγώνες και στο αίμα που χύθηκε για την πατρίδα τότε το '21,όπως και τώρα στην εποχή του ποιητή, η αναφορά στο τέλος του ποιήματος σε στίχο από τον Εθνικό μας Ύμνο, κάνει αυτή την σύνδεση ακόμα βαθύτερη. Όπως λέει και ο ίδιος ''στους αιώνες το πάλεμα'', για να δείξει πως η πάλη για το καλό της πατρίδας είναι κάτι το διαχρονικό. Το μήνυμα που θέλει να περάσει μέσα από τους στίχους του είναι ότι όλα γίνονται για την πατρίδα και την ελευθερία, κάθε θυσία, κάθε αγώνας, κάθε δάκρυ.
Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας έρχεται σαν αποκάλυψη στον ποιητή και αυτό το εκφράζει μέσα από μια ολοζώντανη εικόνα πουλιών να πετάνε ψηλά στον αέρα βγαίνοντας από μια άγνωστη φυλακή.
Η χρήση της μεταφοράς ''μέσα μου ανοίγοντας άγνωστη φυλακή'' πιθανόν να αναφέρεται στην ψυχή και το μυαλό του που ξαφνικά άνοιξαν μπροστά σ' αυτή την αποκάλυψη. Έντονη είναι επίσης η εικόνα του σπαθιού με την τρομερή κόψη που αιωρείται πάνω από την άβυσσο, συμβολίζοντας βέβαια την έννοια της πατρίδας που είναι πάνω απ΄ όλα.
Επιρροές της σύγχρονης ποίησης φαίνονται ολοκάθαρα και σε αυτό το απόσπασμα καθώς ο ποιητής δεν χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία. Οι λέξεις του είναι γεμάτες κρυφά νοήματα και συμβολισμούς (πουλιά, φυλακή, άβυσσος) και οι εικόνες που περιγράφει δίνουν μια δραματικότητα στο ποίημα.
Για μας το σύρσιμο στη γης
ο κρυφός όρκος μες στα σκοτεινά των ματιών
η απονιά κι η ποτέ καμιά, καμιά ποτέ Ανταπόδοση.
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, α΄
Στο απόσπασμα αυτό έχουμε: 1. Απουσία ομοιοκαταληξίας
2. Στίχος λυτός
3. Απόκρυψη του θεματικού κέντρου
Σημεία επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση έχουμε <<ο κρυφός όρκος μες τα σκοτεινά>>.
Εικόνα <<Για μας το σύρσιμο στη γης ο κρυφόςόρκος μες στα σκοτεινά>>
Σε αυτήν την εικόνα θυμόμαστε τον όρκο που έδιναν οι γενναίοι πολεμιστές του 1821 στην Ελληνική Επανάσταση.
Μεταφορά <<των ματιών η απονιά>>
Το μήνυμα του ποιήματος το εντόπισα στους στίχους <<κι η ποτέ καμία, καμία ποτέ Ανταπόδοση>> Δηλαδή θέλει να μας δώσει το μήνυμα ότι όποια πράξη και να κάνουμε δεν χρειάζεται πάντα να υπάρχει κάποια ανταπόδοση, δηλαδή δικό μας κέρδος, υπάρχουν πράγματα που κάνουμε μόνο για την πατρίδα!
.................................................................................................................................................................................................
2.
[…] τη μέρα εκείνη ορίσανε για την Έξοδο. […] εβγήκανε […]
με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβιά σαν σημαία, οι νέοι […]
Και ακολουθούσανε άντρες πολλοί, και γυναίκες, και λαβωμένοι […]
με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μία πήχη φωτιά κάτω απ’ τα σίδερα,
με τις μαύρες κάννες και τα δόντια του ήλιου. Όπου μήτε κλώνος μήτε ανθός,
δάκρυο ποτέ δεν έβγαλαν. Και χτυπούσανε όπου να’ ναι,
σφαλώντας τα βλέφαρα με απόγνωση. Και η Άνοιξη ολοένα τους κυρίευε.
Σαν να μην ήτανε άλλος δρόμος πάνω σ’ ολάκερη τη γη
για να περάσει η Άνοιξη παρά μονάχα αυτός […]
Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ * και μυρσίνη συ δοξαστική
μη παρακαλώ σας μη * λησμονάτε τη χώρα μου!
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΞΟΔΟΣ
Η Μεγάλη Έξοδος
Το ποίημα αυτό του Οδυσσέα Ελύτη αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου έργου του ποιητή, Το Άξιον Εστί. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη, την Γένεση, Τα Πάθη και το Δοξαστικόν, και το απόσπασμα αυτό με τίτλο Η Μεγάλη Έξοδος ανήκει στην δεύτερη ενότητα, Τα Πάθη.
Είναι εμπνευσμένο από ένα ιστορικό γεγονός, την εκδήλωση διαμαρτυρίας που έγινε στην Αθήνα για τον εορτασμό της 25 Μαρτίου 1942, η οποία χτυπήθηκε βίαια από τις δυνάμεις της Κατοχής. Παρ' όλα αυτά βλέπουμε βαθιές επιρροές από την Ελληνική Επανάσταση του '21,καθώς υπάρχει άμεση συσχέτιση με την ιστορική Έξοδο του Μεσολογγίου, κάτι που γίνεται αντιληπτό και από τον τίτλο του ποιήματος. Όπως θυμόμαστε η Έξοδος του Μεσολογγίου έγινε επίσης άνοιξη(Απρίλιος 1826) και συμμετείχαν άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Εκφραστικά μέσα:
Παρομοίωση-''την αφοβιά σαν σημαία''
Μεταφορά-''τα δόντια του ήλιου''
Εικόνες-''εβγήκανε οι νέοι και ακολουθούσανε άντρες πολλοί και γυναίκες και λαβωμένοι''
Στο ποίημα αυτό λοιπόν ο Ελύτης κατορθώνει να μιλήσει ταυτόχρονα για δύο ιστορικά γεγονότα που τον συγκλόνισαν και να περάσει το μήνυμα ότι ο αγώνας για την ελευθερία είναι πέρα από εποχές, πρόσωπα και καταστάσεις. Οι στίχοι όπου αυτό φαίνεται περισσότερο μέσα στο ποίημα, είναι
α. ''απλωμένη την αφοβιά σαν σημαία'' και παρακάτω
β. ''με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει, μια πήχη φωτιά κάτω απ' τα σίδερα, με τις μαύρες κάννες και τα δόντια του ήλιου''. Τονίζει με άλλα λόγια την τόλμη των ανθρώπων που συμμετείχαν στα δύο γεγονότα, που βάδιζαν με μόνο όπλο την γενναιότητα και την δίψα τους για την ελευθερία.
Ο Ελύτης ήταν ένας ποιητής που επηρεάστηκε βαθιά από τον υπερρεαλισμό, ένα κίνημα της σύγχρονης ποίησης, και αυτό διαφαίνεται σε αρκετά σημεία του ποιήματος. Πρώτον, οι στίχοι δεν έχουν ομοιοκαταληξία, ούτε μέτρο. Έπειτα το νόημα του ποιήματος δεν είναι ξεκάθαρο, οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί (μια πήχη κάτω απ' τα σίδερα) αφήνουν περιθώρια για πολλές ερμηνείες. Τέλος χρησιμοποιεί τολμηρές μεταφορές(τα δόντια του ήλιου) και η στίξη του ποιήματος δεν ακολουθεί τους γνωστούς κανόνες (πολλά αποσιωπητικά, λίγα κόμματα, τελείες και άλλα σημεία στίξης).
........................................................................................................................................................................................................
3
Πόθοι ετοιμάζουν τον κρατήρα τους
Στην παιδεμένη χώρα της καρδιάς
Κι από το μόχθο της ελπίδας νέα γη ετοιμάζεται
Για να βαδίσει εκεί με αετούς και λάβαρα
Ένα πρωί γεμάτο ιριδισμούς
Η φυλή που ζωντανεύει τα όνειρα
Η φυλή που τραγουδάει στην αγκαλιά του ήλιου.
Οδυσσέας Ελύτης, Ωδή στη Σαντορίνη
Στο ποίημα αυτό έχουμε 1. Ελευθερος στίχος
2. Απουσια στίξης
3. Απουσια ομοιοκαταληξίας
Σημεία επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση έχουμε<<Στην παιδεμένης χώρα της καρδίας>>, αλλά και ο τίτλος μας παραπέμπει στις Ωδές του Κάλβου.
Μεταφορά
<<πρωί γεμάτο ιριδισμούς>>
<<η φυλή που ζωντανεύει τα όνειρα>>
<<η φυλή που τραγουδάει στην αγκαλιά του ηλίου>>
Το μήνυμα του ποιήματος είναι ότι δεν πρέπει να τα παρατάμε ποτέ πρέπει να έχουμε ελπίδα ,υπομονή και κουράγιο να συνεχίζουμε μέχρι να καταφέρουμε αυτό που θέλουμε.
4.
Κι απ’την ίδια εκείνη * Στιγμή μέσα μου ανοίγοντας
Άγνωστη φυλακή * Φαιά κι άσπρα πουλιά
Στον αιθέρα ερίζοντας * Ανέβηκαν κι ένιωσα
Πως για σένα τα αίματα * Για σένα τα δάκρυα
Στους αιώνες το πάλεμα * Το φριχτό και το υπέροχο
Και πάνω απ’την άβυσσο * Αιωρούμενη γνώρισα
ΤΟΥ ΣΠΑΘΙΟΥ ΣΟΥ ΤΗΝ ΚΟΨΗ * ΤΗΝ ΤΡΟΜΕΡΗ!
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί, α΄
Το απόσπασμα αυτό προέρχεται από το ποίημα του Ελύτη Άξιον Εστί που δημοσιεύτηκε το 1958 και ήταν χωρισμένο σε τρεις ενότητες, τη Γένεση, τα Πάθη και το Δοξαστικό.
Στους στίχους αυτούς ο ποιητής αναφέρεται στην πατρίδα του και είναι ολοκάθαρη η σύνδεση στο μυαλό του με μια άλλη περιπέτεια που βίωσε η πατρίδα μας, την Επανάσταση του '21. Εκτός του ότι αναφέρεται στους αγώνες και στο αίμα που χύθηκε για την πατρίδα τότε το '21,όπως και τώρα στην εποχή του ποιητή, η αναφορά στο τέλος του ποιήματος σε στίχο από τον Εθνικό μας Ύμνο, κάνει αυτή την σύνδεση ακόμα βαθύτερη. Όπως λέει και ο ίδιος ''στους αιώνες το πάλεμα'', για να δείξει πως η πάλη για το καλό της πατρίδας είναι κάτι το διαχρονικό. Το μήνυμα που θέλει να περάσει μέσα από τους στίχους του είναι ότι όλα γίνονται για την πατρίδα και την ελευθερία, κάθε θυσία, κάθε αγώνας, κάθε δάκρυ.
Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας έρχεται σαν αποκάλυψη στον ποιητή και αυτό το εκφράζει μέσα από μια ολοζώντανη εικόνα πουλιών να πετάνε ψηλά στον αέρα βγαίνοντας από μια άγνωστη φυλακή.
Η χρήση της μεταφοράς ''μέσα μου ανοίγοντας άγνωστη φυλακή'' πιθανόν να αναφέρεται στην ψυχή και το μυαλό του που ξαφνικά άνοιξαν μπροστά σ' αυτή την αποκάλυψη. Έντονη είναι επίσης η εικόνα του σπαθιού με την τρομερή κόψη που αιωρείται πάνω από την άβυσσο, συμβολίζοντας βέβαια την έννοια της πατρίδας που είναι πάνω απ΄ όλα.
Επιρροές της σύγχρονης ποίησης φαίνονται ολοκάθαρα και σε αυτό το απόσπασμα καθώς ο ποιητής δεν χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία. Οι λέξεις του είναι γεμάτες κρυφά νοήματα και συμβολισμούς (πουλιά, φυλακή, άβυσσος) και οι εικόνες που περιγράφει δίνουν μια δραματικότητα στο ποίημα.
5
Οδυσσέας Ελύτης
Κι αύριο είναι πρωί – μα εμείς σήμερα θα καλπάσουμε προς τις κρυψώνες του ήλιου.
Με χρυσές μπρατσέρες θα ‘βγουμε στον κίνδυνο πιο πέρ’ απ’ τ’ ακρωτήριο της καλής ανταύγειας.
Προς τις σπαθωτές φιλίες των υποσχέσεων που έστησαν κιόσκια μες στη μέση της χαράς.
Υψώνοντας τις φλόγες των σαν τ’ αλαφριά κορμιά της καλοσύνης
θα ξαφνιάσουμε τις θαρραλέες σφενδόνες του οίστρου μιας ωκεανοπορίας
χτυπώντας τις παλάμες μας ώσπου ν’ ακούσ’ η Γη κι ανοίξει όλα τα πέταλα των μυστηρίων της!
Κι αύριο είναι πρωί – μα εμείς σήμερα θα προσφέρουμε τις ώρες μας προσάναμμα στην αποφασισμένη προέλαση.
Κι ας παν τα τραύματα της λύπης σ’ άλλο μούχρωμα – σ’ άλλον λιμναίο καθρέφτη να σωπάσουν.
Ας κρυφτούν οι κύκνοι των ευαισθησιών μες στη χλωρίδα μιας ψιθυρισμένης οάσεως, τα οργώματα της λεβεντιάς είναι για θούρια πρασινάδας λυγισμένης με άνεμο και λόγο!
(Από τους Προσανατολισμούς)
Το ποίημα αυτό, που περιλαμβάνει όλα τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης, ελεύθερος στίχος, απουσία ομοιοκαταληξίας, μεταφορική χρήση της γλώσσας (ποιητική λειτουργία) και υπερρεαλιστικές εικόνες και εκφράσεις, μας δείχνει πόσο θάρρος και πόση δύναμη είχαν οι αγωνιστές μέσα τους, ώστε να θυσιάσουν τα πάντα, ακόμη και την ζωή τους, για την ελευθερία της πολυαγαπημένης τους πατρίδας.
Η επίδραση της επανάστασης φανερή από : τ’ αλαφριά κορμιά της καλοσύνης -> λάμπουν και τ΄αλαφριά σπαθιά των Κολοκοτρωναίων. Επίσης Θούρια πρασινάδα -> μας θυμίζει τον Θούριο του Ρήγα. Το θέμα είναι η αγωνιστικότητα του Έλληνα.
Οδυσσέας Ελύτης
Κι αύριο είναι πρωί – μα εμείς σήμερα θα καλπάσουμε προς τις κρυψώνες του ήλιου.
Με χρυσές μπρατσέρες θα ‘βγουμε στον κίνδυνο πιο πέρ’ απ’ τ’ ακρωτήριο της καλής ανταύγειας.
Προς τις σπαθωτές φιλίες των υποσχέσεων που έστησαν κιόσκια μες στη μέση της χαράς.
Υψώνοντας τις φλόγες των σαν τ’ αλαφριά κορμιά της καλοσύνης
θα ξαφνιάσουμε τις θαρραλέες σφενδόνες του οίστρου μιας ωκεανοπορίας
χτυπώντας τις παλάμες μας ώσπου ν’ ακούσ’ η Γη κι ανοίξει όλα τα πέταλα των μυστηρίων της!
Κι αύριο είναι πρωί – μα εμείς σήμερα θα προσφέρουμε τις ώρες μας προσάναμμα στην αποφασισμένη προέλαση.
Κι ας παν τα τραύματα της λύπης σ’ άλλο μούχρωμα – σ’ άλλον λιμναίο καθρέφτη να σωπάσουν.
Ας κρυφτούν οι κύκνοι των ευαισθησιών μες στη χλωρίδα μιας ψιθυρισμένης οάσεως, τα οργώματα της λεβεντιάς είναι για θούρια πρασινάδας λυγισμένης με άνεμο και λόγο!
(Από τους Προσανατολισμούς)
Το ποίημα αυτό, που περιλαμβάνει όλα τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης, ελεύθερος στίχος, απουσία ομοιοκαταληξίας, μεταφορική χρήση της γλώσσας (ποιητική λειτουργία) και υπερρεαλιστικές εικόνες και εκφράσεις, μας δείχνει πόσο θάρρος και πόση δύναμη είχαν οι αγωνιστές μέσα τους, ώστε να θυσιάσουν τα πάντα, ακόμη και την ζωή τους, για την ελευθερία της πολυαγαπημένης τους πατρίδας.
Η επίδραση της επανάστασης φανερή από : τ’ αλαφριά κορμιά της καλοσύνης -> λάμπουν και τ΄αλαφριά σπαθιά των Κολοκοτρωναίων. Επίσης Θούρια πρασινάδα -> μας θυμίζει τον Θούριο του Ρήγα. Το θέμα είναι η αγωνιστικότητα του Έλληνα.
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκες στις 1 Ιανουαρίου 1912 και απεβίωσε στις 4 Αυγούστου 1991 , ήταν Έλληνας ποιητής , πεζογράφος , μεταφραστής , δοκιμιογράφος και ακαδημαϊκός. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές . Είχε προταθεί 4 φορές για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας , ενώ επίσης έλαβε αλλά πολλά βραβεία, όπως το βραβείο Ουρανί , Το Πρώτο βραβείο κρατικής ποίησης κ.α
Μερικά πιόματα του είναι όπως κάτω από Σκιές Και φωτά , Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων , Το γυμνό παιδί , 33 ημέρες κ.α.
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκες στις 1 Ιανουαρίου 1912 και απεβίωσε στις 4 Αυγούστου 1991 , ήταν Έλληνας ποιητής , πεζογράφος , μεταφραστής , δοκιμιογράφος και ακαδημαϊκός. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές . Είχε προταθεί 4 φορές για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας , ενώ επίσης έλαβε αλλά πολλά βραβεία, όπως το βραβείο Ουρανί , Το Πρώτο βραβείο κρατικής ποίησης κ.α
Μερικά πιόματα του είναι όπως κάτω από Σκιές Και φωτά , Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων , Το γυμνό παιδί , 33 ημέρες κ.α.
6.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Αυτοβιογραφία
Πάνω στο χώμα το δικό σου λέμε τ’ όνομά μας.
Πάνω στο χώμα το δικό σου σχεδιάζουμε τους κήπους και τις πολιτείες Μας.
Πάνω στο χώμα σου Είμαστε. Έχουμε πατρίδα.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Ελεγείο πάνω στον τάφο ενός μικρού αγωνιστή
Στο ποίημα αυτό έχουμε 1.Απουσια ομοιοκαταληξίας
2.Στιχος λιτός
3.Ανομοιομορφια στροφών
Σημεία επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση έχουμε στην φράσει<<Πάνω στο χώμα το δικό σου πατρίδα>>
Μια μεταφορά είναι όλο το ποίημα δηλαδή τα πάντα που χτίστηκα , έγιναν είναι πάνω από το χώμα το δικό σου. Παραδοχή ότι η πατρίδα είναι το έδαφος που οι μελλούμενες γενιές θα οικοδομήσουν την ζωή και τον πολιτισμό τους. Χωρίς την πατρίδα, τις ρίζες, το παρελθόν δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον, δημιουργία, προκοπή.
Το μήνυμα που θέλει να δώσει είναι ότι για όλα όσα γίνονται υπάρχει μια βάση: η ελεύθερη πατρίδα μας Νικηφόρος Βρεττάκος, Ελεγείο πάνω στον τάφο ενός μικρού αγωνιστή
Ακόμη ένα απόσπασμα που μας εντυπωσιάζει με τις αναφορές του στον διαρκή αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία είναι το παρακάτω:
Αθήνα. […] Στενάζουνε τα παλικάρια σου μέσα στην περηφάνεια τους
Να μην τ’ ακούσει άλλος κανείς εκτός από τη λευτεριά […] Αθήνα!
Αθήνα! Το αίμα σου αγγίζει την καρδιά της γης. Τρέμουν τα δέντρα.
Οι μισθοφόροι σε χτυπούν. Σ’ αγκαλιάζει ο ήλιος. Σε δείχνουν τα ένδοξα σπαθιά.
Κλαίνε και σε κοιτάζουν Της γης οι ελεύθεροι λαοί με τα καπέλα στα χέρια!
Φλόγα! Κολόνα! Αντάρτισσα! Που από το αχτιδοβόλημα
Της φωτιάς σου τα σύννεφα λάμπουν όλου του κόσμου!
Νικηφόρος Βρεττάκος, Αθήνα 1944
Νικηφόρος Βρεττάκος, Αυτοβιογραφία
Πάνω στο χώμα το δικό σου λέμε τ’ όνομά μας.
Πάνω στο χώμα το δικό σου σχεδιάζουμε τους κήπους και τις πολιτείες Μας.
Πάνω στο χώμα σου Είμαστε. Έχουμε πατρίδα.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Ελεγείο πάνω στον τάφο ενός μικρού αγωνιστή
Στο ποίημα αυτό έχουμε 1.Απουσια ομοιοκαταληξίας
2.Στιχος λιτός
3.Ανομοιομορφια στροφών
Σημεία επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση έχουμε στην φράσει<<Πάνω στο χώμα το δικό σου πατρίδα>>
Μια μεταφορά είναι όλο το ποίημα δηλαδή τα πάντα που χτίστηκα , έγιναν είναι πάνω από το χώμα το δικό σου. Παραδοχή ότι η πατρίδα είναι το έδαφος που οι μελλούμενες γενιές θα οικοδομήσουν την ζωή και τον πολιτισμό τους. Χωρίς την πατρίδα, τις ρίζες, το παρελθόν δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον, δημιουργία, προκοπή.
Το μήνυμα που θέλει να δώσει είναι ότι για όλα όσα γίνονται υπάρχει μια βάση: η ελεύθερη πατρίδα μας Νικηφόρος Βρεττάκος, Ελεγείο πάνω στον τάφο ενός μικρού αγωνιστή
Ακόμη ένα απόσπασμα που μας εντυπωσιάζει με τις αναφορές του στον διαρκή αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία είναι το παρακάτω:
Αθήνα. […] Στενάζουνε τα παλικάρια σου μέσα στην περηφάνεια τους
Να μην τ’ ακούσει άλλος κανείς εκτός από τη λευτεριά […] Αθήνα!
Αθήνα! Το αίμα σου αγγίζει την καρδιά της γης. Τρέμουν τα δέντρα.
Οι μισθοφόροι σε χτυπούν. Σ’ αγκαλιάζει ο ήλιος. Σε δείχνουν τα ένδοξα σπαθιά.
Κλαίνε και σε κοιτάζουν Της γης οι ελεύθεροι λαοί με τα καπέλα στα χέρια!
Φλόγα! Κολόνα! Αντάρτισσα! Που από το αχτιδοβόλημα
Της φωτιάς σου τα σύννεφα λάμπουν όλου του κόσμου!
Νικηφόρος Βρεττάκος, Αθήνα 1944
7.
Το φως έχει μέσα του αίμα,
το αίμα έχει φως, κι η καρδιά μου,
ευτυχώς, τρυπημένη απ’ τα βλέμματα
χιλιάδων παιδιών, είναι τώρα γιομάτη
καρφωμένα μαχαίρια.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Χρέος
Ο Στίχος, λιτός ,η γλώσσα απλή, καθημερινή
Σημείο επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση <<Το φως έχει μέσα του αίμα ,το αίμα έχει φως, και η καρδιά μου, ευτυχώς>> Παραπέμπει στην θυσία και την αιματοχυσία των Ελλήνων τότε, στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 αλλά και στη σύγχρονή του εποχή στην κατοχή και την αντίσταση. 1941-1944
Όμως αξιόλογο είναι και το παρακάτω απόσπασμα με αναφορές σε έννοιες όπως λευτεριά, τον φόρο αίματος των Ελλήνων που αγωνίστηκαν σε όλες τις εποχές γι αυτήν, την αγάπη για την πατρίδα και τον λαό της.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο αλβανικό μέτωπο
Αθήνα. […] Στενάζουνε τα παλικάρια σου μέσα στην περηφάνεια τους
Να μην τ’ ακούσει άλλος κανείς εκτός από τη λευτεριά […]
Αθήνα! Αθήνα! Το αίμα σου αγγίζει την καρδιά της γης.
Τρέμουν τα δέντρα. Οι μισθοφόροι σε χτυπούν. Σ’ αγκαλιάζει ο ήλιος.
Σε δείχνουν τα ένδοξα σπαθιά. Κλαίνε και σε κοιτάζουν
Της γης οι ελεύθεροι λαοί με τα καπέλα στα χέρια!
Φλόγα! Κολόνα! Αντάρτισσα! Που από το αχτιδοβόλημα
Της φωτιάς σου τα σύννεφα λάμπουν όλου του κόσμου!
Το φως έχει μέσα του αίμα,
το αίμα έχει φως, κι η καρδιά μου,
ευτυχώς, τρυπημένη απ’ τα βλέμματα
χιλιάδων παιδιών, είναι τώρα γιομάτη
καρφωμένα μαχαίρια.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Χρέος
Ο Στίχος, λιτός ,η γλώσσα απλή, καθημερινή
Σημείο επίδρασης από την Ελληνική Επανάσταση <<Το φως έχει μέσα του αίμα ,το αίμα έχει φως, και η καρδιά μου, ευτυχώς>> Παραπέμπει στην θυσία και την αιματοχυσία των Ελλήνων τότε, στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 αλλά και στη σύγχρονή του εποχή στην κατοχή και την αντίσταση. 1941-1944
Όμως αξιόλογο είναι και το παρακάτω απόσπασμα με αναφορές σε έννοιες όπως λευτεριά, τον φόρο αίματος των Ελλήνων που αγωνίστηκαν σε όλες τις εποχές γι αυτήν, την αγάπη για την πατρίδα και τον λαό της.
Νικηφόρος Βρεττάκος, Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο αλβανικό μέτωπο
Αθήνα. […] Στενάζουνε τα παλικάρια σου μέσα στην περηφάνεια τους
Να μην τ’ ακούσει άλλος κανείς εκτός από τη λευτεριά […]
Αθήνα! Αθήνα! Το αίμα σου αγγίζει την καρδιά της γης.
Τρέμουν τα δέντρα. Οι μισθοφόροι σε χτυπούν. Σ’ αγκαλιάζει ο ήλιος.
Σε δείχνουν τα ένδοξα σπαθιά. Κλαίνε και σε κοιτάζουν
Της γης οι ελεύθεροι λαοί με τα καπέλα στα χέρια!
Φλόγα! Κολόνα! Αντάρτισσα! Που από το αχτιδοβόλημα
Της φωτιάς σου τα σύννεφα λάμπουν όλου του κόσμου!
" Σμίγαν τους στεναγμούς τους και σχημάτιζαν έπος"
Τον στίχο αυτόν το ξεχωρίσαμε από το ποίημα του Ν. Βρεττάκου, Γέροντας, και το θεωρήσαμε το πιο κατάλληλο να ολοκληρώσουμε την εργασία μας για την Ελληνική Επανάσταση. Η τραγικές στιγμές που βιώνουν οι άνθρωποι που πολεμούν για την ελευθερία της πατρίδας τους από έναν ξένο δυνάστη, είναι αμέτρητες. Είναι ιστορίες πόνου που πηγάζουν από την προσπάθειά τους, τον αγώνα τους, την θυσία τους και είναι αμέτρητες τέτοιες στιγμές, ώστε μπορούν να γράψουν έπος, ένα δηλαδή πολύστιχο ποίημα με ηρωικό θέμα, όπως τα έπη του Ομήρου.
Τον στίχο αυτόν το ξεχωρίσαμε από το ποίημα του Ν. Βρεττάκου, Γέροντας, και το θεωρήσαμε το πιο κατάλληλο να ολοκληρώσουμε την εργασία μας για την Ελληνική Επανάσταση. Η τραγικές στιγμές που βιώνουν οι άνθρωποι που πολεμούν για την ελευθερία της πατρίδας τους από έναν ξένο δυνάστη, είναι αμέτρητες. Είναι ιστορίες πόνου που πηγάζουν από την προσπάθειά τους, τον αγώνα τους, την θυσία τους και είναι αμέτρητες τέτοιες στιγμές, ώστε μπορούν να γράψουν έπος, ένα δηλαδή πολύστιχο ποίημα με ηρωικό θέμα, όπως τα έπη του Ομήρου.